Nad rzeką Drzewiczką, stoi jeden z najbardziej niedocenianych, a zarazem najcenniejszych zabytków architektury renesansowej w Polsce – Zamek w Drzewicy. Jest on jednym z niewielu zachowanych przykładów architektury rezydencjonalnej gotycko-renesansowej w regionie łódzkim.

Zamek w Drzewicy powstał około 1527 roku z inicjatywy Macieja Drzewickiego – arcybiskupa gnieźnieńskiego, prymasa Polski, humanisty i jednego z czołowych przedstawicieli polskiego renesansu. Wybudowany w stylu późnogotycko-renesansowym, był nie tylko rezydencją obronną, ale też manifestacją nowych idei epoki – wygody, harmonii i piękna, nie tylko militarnych funkcji. W rękach rodziny Drzewickich znajdował się przez blisko 200 lat.

Choć przez stulecia zamek przechodził z rąk do rąk, jego historia tragicznie załamała się po pożarze w XVIII wieku, gdy ówcześni właściciele – rodzina Sołtyków – opuścili posiadłość. Od tamtej pory zamek stopniowo popadał w ruinę. Jednak mimo zniszczeń, zachował imponującą bryłę z czterema narożnymi basztami, dziedzińcem oraz unikatowym założeniem na sztucznej wyspie otoczonej fosą – rozwiązaniem rzadko spotykanym w Polsce.

Dziś ruiny odwiedzają turyści, rowerzyści, pasjonaci historii. Choć dostęp do wnętrz pozostaje ograniczony, ścieżki wokół pozwalają poczuć klimat minionych wieków. I choć zamek nie odzyska już zapewne dawnej świetności, zyskuje szansę na nowe życie.

Z pomocą marszałka województwa

Najnowszym krokiem ku ratunkowi obiektu jest dofinansowanie w wysokości 170 tysięcy złotych, które właściciele zamku pozyskali z programu „Łódzkie dla zabytków", prowadzonego przez Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego. Środki zostaną przeznaczone na opracowanie pełnej dokumentacji projektowej dotyczącej prac zabezpieczających ruiny przed dalszą degradacją.

Autorem projektu renowacji jest Wojciech Szygendowski, uznany specjalista w dziedzinie ochrony zabytków.

– To niezwykle ważny krok. Zamek trzeba ratować. Bez dokumentacji nie ma mowy o realnych działaniach. Dofinansowanie daje nam fundament pod dalszą walkę o przetrwanie tego miejsca – podkreśla architekt Wojciech Szygendowski, od lat zaangażowany w ratowanie zamku.

Dzięki nowym funduszom, zaangażowaniu ekspertów, Drzewica może stać się wzorem dla innych miejscowości. Nie chodzi o to, by zamek znów świecił złotem, lecz by jego mury mogły opowiadać historię – trwale, bezpiecznie i dostępnie

– Zamek w Drzewicy to nie tylko malownicze mury. To świadectwo epoki, źródło wiedzy o budownictwie, kulturze, historii. Naszym obowiązkiem jest je chronić – mówi Szygendowski– Opieka nad zabytkami to nie fanaberia, lecz zobowiązanie wobec przyszłych pokoleń.

Szansa na renesans renesansu

Przypadek Drzewicy to część szerszego problemu – niedostatecznej ochrony dziedzictwa architektonicznego w Polsce. Ruiny często pozostają w cieniu popularnych atrakcji turystycznych, mimo że skrywają równie fascynujące historie i potencjał edukacyjny.

Mieszkańcy i miłośnicy regionu mają nadzieję, że zamek z czasem stanie się nie tylko punktem na mapie, ale także symbolem świadomej troski o przeszłość. Bo jak przypomina Szygendowicz:
– Jeśli nie zachowamy tych miejsc, stracimy coś więcej niż kamienie. Stracimy pamięć.

Zdjęcia: Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego

Zobacz inne wiadomości