Szczególna aktywność owadów. Co robić w przypadku ukąszenia przez osę?
Wiosna i lato to czas szczególnej aktywności owadów. Osy, pszczoły, szerszenie – kiedy stajemy im na drodze kontakt może zakończyć się nie tylko bolesnym użądleniem. W części przypadków może dojść do wstrząsu uczuleniowego. Jest to san zagrożenia życia, który wymaga szybkiego działania.
Czym jest wstrząs uczuleniowy?
Wstrząs uczuleniowy (in. anafilaktyczny) to najcięższa postać reakcji nadwrażliwości ludzkiego organizmu. Czynnikiem wywołującym wstrząs jest obce białko wprowadzone podczas ukąszenia. Wywołuje to szereg gwałtownych zmian w ludzkim organizmie. Powstałe w ten sposób zamiany ogólnoustrojowe stanowią realne zagrożenie dla życia poszkodowanego.
Kiedy dochodzi do wstrząsu uczuleniowego?
Wstrząs uczuleniowy nie musi wystąpić podczas pierwszego kontaktu z jadem owada. Przy pierwszym ukąszeniu organizm uzyskuje tzw. pamięć immunologiczną. Dzięki niej zapamiętuje substancję oraz metody radzenia sobie z nią. W przypadku reakcji nadwrażliwości kolejny kontakt z tą samą substancją może wywołać gwałtowną reakcję organizmu.
Jakie zmiany zachodzą w organizmie podczas wstrząsu uczuleniowego?
Białko zawarte w jadzie owada prowadzi do gwałtownego rozszerzenia naczyń krwionośnych. Mimo niezmienionej objętości krwi dochodzi do znacznego spadku ciśnienia tętniczego. Ponieważ krew przenosi tlen, skutkiem tego jest niedotlenienie części tkanek ludzkiego organizmu.
Sytuacja różni się w odniesieniu do układu oddechowego. Tutaj dochodzi do obkurczenia dróg oddechowych, czego objawem są świsty podczas oddychania. Dodatkowo może występować obrzęk górnych dróg oddechowych (krtani, gardła). Jego znaczne nasilenie doprowadzi do niedrożności dróg oddechowych oraz zatrzymania krążenia w mechanizmie uduszenia.
Jakie są objawy wstrząsu uczuleniowego?
- Swędzenie w miejscu ukąszenia
- Obrzęk w miejscu ukąszenia
- Osłabienie i zawroty głowy
- Zblednięcie powłok skórnych
- Nadmierna potliwość
- Uczucie szybkiego bicia serca
- Duszność
- Świszczący oddech
- Chrypka
- Uczucie obrzęku w jamie ustnej
Jak należy postępować?
- Wezwij pomoc medyczną dzwoniąc pod numer 112 (lub 999).
Dzwoniąc pod numer alarmowy podaj dokładny adres pod którym się znajdujesz. Pamiętaj, że w niektórych przypadkach (np. zdarzenie na terenie ogródków działkowych, park lub las) warto wysłać świadka zdarzenia do miejsca, z którego doprowadzi zespół ratownictwa medycznego. Skróci to czas dotarcia do poszkodowanego.
- Zapewnij poszkodowanemu dostęp świeżego powietrza.
Jeśli poszkodowany odczuwa duszność rozepnij jego kołnierzyk. Jeśli do zdarzenia doszło w pomieszczeniu pomocne może okazać się otwarcie okien.
- Ułóż poszkodowanego w wygodnej dla niego pozycji.
Nie zmuszaj osoby z dusznością do położenia się w pozycji leżącej. Nasili to jedynie uczucie duszności. W takiej sytuacji pozwól poszkodowanemu siedzieć lub oprzeć się o blat stołu. Pomaga to uruchomić dodatkowe mięśnie oddechowe. Jeśli jednak osoba ukąszona jest nieprzytomna ułóż ją w pozycji leżącej z lekko uniesionymi nogami.
- Pozostań przy poszkodowanym.
Wstrząs uczuleniowy to nie przelewki! Nie pozostawiaj poszkodowanego samego. Jego stan może gwałtownie się pogorszyć. Pozostając przy nim możesz monitorować jego stan zdrowia i powiadomić ponownie operatora numeru alarmowego w przypadku pogorszenia sytuacji.
- Jeśli poszkodowany posiada własne leki na wypadek wstrząsu uczuleniowego, pomóż mu w ich przyjęciu.
Część osób uczulonych może posiadać własne leki. Osoby, które przebyły podobne sytuacje posiadają zwykle ampułostrzykawki z adrenaliną do samodzielnej podaży. Jeśli poszkodowany posiada taki lek pomóż mu w jego przyjęciu (np. podaj lek z torebki, pomóż w otwarciu opakowania).
źródło: WSRM w Łodzi